Dünyanın En Yaşlı Bağları ve Şarapları (Old Vine) (PrePhylloxera Vine)

Güney İtalya -Campania'da 120 yaşındaki bir asma...

---------------------

Tarihe tanıklık eden ve her biri birer dünya mirası kabül edilen asırlık bağlar ve bu bağlardan yaratılan çok özel şaraplar. Şarap litaratüründe "Old Vine" olarak adlandırılan yaşlı asmalar konusu uzun süredir çok ilgimi çekiyordu. Zaman zaman bu konuda araştırmalar yapmıştım. Acaba yeryüzündeki en yaşlı asmalar nerede, bu asmaların şarapları hangileri gibi sorulara yanıt aradım. Sonunda belli bir bilgi birikimine ulaşınca yazıya dökmeye karar verdim.

yaşlı bir asma.....

Genel olarak 35 yaşın üzerindeki tüm asmalara "Old Vine" adı verilmekte. Verimleri çok azalsa da 100 yaşın üzerinde de asmalar yaşayabiliyorlar. "Centenarian Vine" yani Asırlık Asma adı da verilen 100 yaşın üzerindeki bu asmalara çok çok nadiren rastlanmakta. Bunun en büyük nedenlerinden birisi de 18. yüzyıl ortalarında başlayıp Eski Dünya bağlarının neredeyse tamamının yok olmasına neden olan Asma Biti Hastalığı yani Floksera (Phylloxera). Hastalık çok kısa sürede bütün Avrupa kıtasına yayılmış 18. yüzyıl ikinci yarında ve 19. yüzyıl başlarında Avrupa'da şarap sıkıntısı yaratacak düzeyde bağlarda tahribata neden olmuştur. Bu etki günümüzde bile sürmektedir. Hastalığın bugün bile bilinen gerçek bir tedavisi yoktur. Flokserayı durdurmak ve etkilerinden kurtulmak ise ancak asmaların Floksera'ya dirençli olan Amerikan Asma Anaçlara aşılamanın keşfi ile mümkün olabilmiştir. Doğal olarak bugün için yaşlı Avrupa kıtasında bu hastalığın öncesinde dikilen ve hastalıkla karşılaşmadan günümüze kadar ulaşan asmalar çok çok nadiren rastlanıyor. Bu asmalar çoğunlukla Sicilya, Sardunya, Santorini gibi adalarda ve kıtanın uzak dağlık bölgelerde kalabilmişler. Eski kıtada yer alan ve Floksera dönemi öncesinde dikimi yapılan en az 100 yıllık bu çok yaşlı aşısız asmalara "Pre-Phylloxera Vines" adı veriliyor. Floksera yüksek rakımlarda ,sulak ortamlarda ve volkanik tuzlu topraklarda daha az barınabilmektedir. Floksera çağı öncesinden kalan bağların bir çoğu da bu özellikleri taşımakta. Son olarak şunu belirtmek lazım Floksera'ya doğal dirençli olduğu bilinen tek üzüm türü ise Santorini'nin beyaz üzümü olan Assyrtiko.

----------------------------------

Buna karşın Yeni dünyada, floksera etkisinden daha geç etkilendikleri için Old Vine'lara çok daha sık rastlanıyor. Özellikle Kaliforniya ve Avusturalya'da 70-100 yaşını aşan asmalardan üretilen şaraplar, etiketinde "Old Vine" ibaresi ile biraz da pazarlama stratejisi olarak çokca satışa sunulmakta. Ancak aralarından çok yüksek puan alan çok çok başarılı şaraplar da çıkabilmektedir. Ülkemizde ise özellikle Kapadokya'da asırlık Emir asmalarının olduğunu okumuştum. Ama tamamı bakımsız durumda kimsenin de umrundaymış gibi gözükmüyor. Keşke bu asmaları özel olarak işleyen bir üreticimiz çıkabilse. En azından çok geç olmadan.

----------------------------------------

400 yaşın üzerindeki asmalar (Slovenya-Maribor)

Bugün için bilinen Dünya'nın en yaşlı asmaları Slovenya'nın Maribor bölgesinde yer alıyor. 400 yaşın üzerindeki az sayıdaki asmalardan (Zametovka) sembolik düzeyde çok az miktarda şarap üretilmekte ancak küçük şişelerde festival ve müzelerde sergilenmekte. Çok özel yabancı devlet adamlarına ya da Papa'ya hediye etmek dışında ,satışı bildiğim kadarıyla yok. Bunun dışında ticari değeri olan bazı çok önemli şaraplardan kendimce bir derleme yaptım. Ortak noktaları; hepsi asırlık asmalardan çok kısıtlı üretimler ve çok yüksek puanlar alan nadide şaraplar olmaları. Hiçbirini tatmış değilim ama çoğu hayallerimi süsleyen tarihi eserler benim için....

------------------------------------------------------------

DÜNYANIN EN İYİ ASIRLIK BAĞ ŞARAPLARI

Cantina Del Taburno "Bue Apis" (Campania-İtalya)

İşte hayallerimde ilk sırada yer alan şarap. Sanırım bu bir rekor. Daha yaşlı kırmızı üzüm asmalarına hiçbir kaynakta rastlamadım. Tam 2 asırlık Aglianico asmalarından yapılıyor. Düşünebiliyor musunuz dünyanın son 2 yüzyılına tanıklık etmiş. Aglianico asmalarının yaşının 180 yaşın üzerinde olduğu kanıtlanmış. Güney İtalya'nın Campania bölgesinin Beneventano yöresindeki yer alan üreticiye ait bir bağdan üretiliyor. %100 Aglianico üzümlerinden ve sadece 2 fıçı üretimi söz konusu yapılmış. Özellikle 2004 rekoltesi çok başarılı. Stephen Tanzer tarafından tam 96 puan verilmiş. Çok nadir bulunabilen bir şarabın çok çok nadir bir rekoltesi.

180 yaş üstü Aglianico Asmaları ( Cantina Del Taburno-Campania)

---------------------------------------------------------

Albarino Do Ferreiro "Cepas Vellas" (Galicia-İspanya)

Muhtemelen dünyanın en yaşlı bağ ürünü , İspanya'dan bir beyaz şarap. Galicia'nın Rias Baixas DO apelasyonundaki Salnes Valley'de yer alan en yaşlı Albarino asmalarından yapılıyor. Üreticinin 1 hektarlık özel tek bir bağınki asmaların yaşı 200'den fazla ve tamamı aşısız. Cepas Vellas adlı bu bağın İspanyolca'daki anlamı da eski bağ. Şarabın her rekoltesi 90 üzerinde puanlar alıyor. En iyi İspanyol beyazları içinde kabül ediliyor ve sadece 400 kasalık sınırlı bir üretimi söz konusu.

--------------------------------------------

Azienda Lisini "Prefillossero" (Toskana-İtalya)

Lisini adlı Brunello'lu üreticinin 1870 ylından kalan bir Sangiovese Grosso bağından yaptığı bir şarap. Şarap her yıl yaklaşık 300 şişe kadar üretiliyor ancak satışı yapılmıyor.

------------------------------------------------------------------------------------

Tenuta Delle Terre Nere "Prephilloxera" (Etna-Sicilya-İtalya)

Sicilya'nın aktif volkanı Etna dağının yamaçlarında günümüzde de çok sayıda asırlık asmalara rastlanıyor. Avrupa'nın en yüksek ve en yaşlı asmalarından son yıllarda çok özel şaraplar yapılıyor. Bunların en önemlisi Terre Nere adlı üreticinin Prephilloxera adını verdiği şarabı. 140 yılı aşan Nerello Mascalese asmalarından yapılan bu şarap Sicilya'nın da şu an için en iyi şaraplarının başında geliyor. Bağlar 1870 yılında Etna'nın Doğu yamaçlarında Calderara mevkinde (rakım 650 m) oluşturulmuş. %100 Nerello Mascalese üzümlerinden yapılan şarabın 2006 rekoltesine WA dergisi tarafından 95 puan verilmiş.

----------------------------------------------------

Vinicola Benanti "Serra Della Contessa" (Etna-Sicilya-İtalya)

Etna'nın diğer bir önemli üreticisi olan Benanti'nin en özel şarabı. Yine üreticiye ait Etna Dağının doğu yamaçlarındaki 1oo yaşını aşan asmalardan üretiliyor. %80 Nerello Mascalese, %20 Nerello Cappuccio kupajı olan şarabın her rekoltesi 90 üstü puanlar almakta. Etna'nın en iyi şaraplarından birisi.

---------------------------------------------------

Gurrida Estate "Victory" (Etna-Sicilya-İtalya)

Dünya'nın en ilginç ve en sıradışı bağlarından birisi, Sicilya'nın Batı yamaçlarında 850 m rakımda Gurrida Gölü yanıbaşında yer alıyor. Bu bağlar 18. yüzyıl başlarında Grenache asmalarından kurulmuş. Ama asıl ilginç olan yanı asmaların her yıl göl sularının taşması sonucu Ekimden Nisana kadar sular altında kalması. Bu sayede asmalar Floksera hastalığı ile hiç karşılaşmamışlar ve asırları aşacak şekilde yaşayabilmişler. Bağın şarabı olan Victory; %100 Grenache üzümünden yapıyor. Çok yüksek puanlar alan bir şarap olmasa da çok sıradışı bir bağın ürünü olduğu kesin.

Gurrida Göl suları altında kalan asırlık Grenache asmaları

-----------------------------------------------------

Tenuta Dettori "Rosso Romangia" (Sardunya-İtalya)

Sardunya'nın en kuzey noktasında yer alan Dettori adlı üreticinin aileden kalan çok yaşlı bağları mevcut. Bağlardaki en önemli üzüm cinsi, bir Grenache klonu olan Cannonau. 120 yaşın üzerindeki asmalardan ve %100 Cannonau üzümünden Dettori Rosso adlı şarap adanın en iyi şaraplarının başında geliyor. 2005 rekoltesine WA dergisi tarafından tam 96 puan verilmiş.

------------------------------------------------------

Bodega Numanthia "Termanthia" (Toro-İspanya)

Toro ve bu bölgenin en önemli üreticisi olan Numanthia ,İspanya'nın son dönemdeki en önemli yıldızlarından birisi. Üreticinin Termanthia adlı en iyi şarabı ise 850 rakımda yer alan 'Teso de los Carriles' adlı tek bir bağdan yapılıyor. Asmalar 120 yaş üzerinde ve bir Tempranillo klonu olan Tinta de Toro üzümünden oluşmakta. 20 ayın üzerinde %200 oranında yeni meşe fıçılarda olgunlaştırılan şarabın 2004 rekoltesine WA dergisi tarafından 100 tam puan verilmiş. Şarap dünyanın en iyi Old Vine şaraplarının başında geliyor.

------------------------------------------------------

Langmeil "The Freedom 1843" (Barossa-Avusturalya)

Dünya'nın resmi kayıtlara giren en yaşlı asmalarına Langmeil adlı Güney Avusturyalı üretici sahip. 1843 yılında dikilen Shiraz asmalarından yapılan bu özel şarabın adı The Freedom. Neredeyse 170 yıllık tek bir bağın ürünü olan şarap, %100 Shiraz üzümünden yapılıyor. Yaklaşık fiyatı 100 dolar. 2006 rekoltesine WA dergisi tarafından 97 puan puan verilmiş. Resmi kayıt bazında dünyanın en eski bağı ve en eski bağ şarabı denilebilir.

Langmeil 1843

--------------------------------------------------------

Crillo Estate "1850 Grenache" (Barossa-Avusturalya)

Dünya'nın en eski Grenache asmalarına da yine Avusturalyalı başka üretici olan Crillo sahip. 1850 yılında dikilen asmalardan yapılan bu şarabın adı da 1850. 160 yaşındaki asmaların %100 Grenache üzümlerinden yapılan şarabın 2005 rekoltesine WA dergisi 95 puan vermiş.

Cirillo Estate 1850 Old Vine Grenache

Cirillo Estate 160 yıllık Grenache asmaları

------------------------------------

Kaesler Estate "Old Bastard Shiraz" (Barossa-Avusturalya)

Avusturalya'nın en özel şaraplarından birisi. Adı da çok semptatik; Yaşlı Hergele. Kaesler adlı üretici ilk Shiraz bağını 1893 yılında oluşturmuş. Old Bastard'da bu ilk bağın şarabı. 117 yıllık asmalardan ve %100 Shiraz üzümünden yapılan bu şarabın 2005 rekoltesine WA dergisi tarafından tam 98 puan verilmiş. Dünyanın en iyi Old Vine şaraplarından birisi konumunda.

Yaşlı Hergele...

Kaesler Old Bastard Shiraz Asmaları (1893)

---------------------------

Scott Harvey Vineyard "1869 Zinfandel" (Amador- Napa-Kaliforniya)

Büyük olasılıkla Amerika ve Kaliforniya'nın en yaşlı Zinfandel bağının ürünü. Adı gibi 1869 yılında, Amador Country' de oluşturulan tek bir bağdan ve %100 Zinfandel üzümününden üretiliyor. Çok kısıtlı bir üretimi söz konusu.

-------------------------------------------------

Ravenswood Winery "Old Hill Zinfandel" (Sonoma-Kaliforniya)

Sonoma Valley' de 1880 yılında oluşturulan Old Hill adlı bağın ürünü. Bağ Sonoma Valley'in en yaşlı Zinfandel bağı konumunda. Yine çok kısıtlı bir üretimi var.

130 yıllık Zinfandel Asmaları (Ravenswood Winery)

-------------------------------------------------